Dobrze zaplanowana i zbilansowana dieta seniora, uwzględniająca nie tylko naturalnie zachodzące zmiany fizjologiczne, ale również zdiagnozowane choroby, zdecydowanie przyczynia się do zachowania dobrego zdrowia i zadowalającej sprawności w starszym wieku.
Starzenia się organizmu nie można powstrzymać. Stopniowo bowiem zmniejszają się możliwości regeneracyjne komórek, spowalniają funkcje psychomotoryczne osoby starszej i immunologia, a jednocześnie aktywność przewodu pokarmowego jest nieregularna. Aby zachować zadowalający stan zdrowia w do późnego wieku, ważne jest utrzymanie na odpowiednim poziomie bilansu energetycznego przy dobranej indywidualnie, codziennej diecie. Dietę dla seniora należy komponować z wykorzystaniem zasady zdrowego stylu życia. Przy opracowywaniu menu dla osoby starszej bierze się pod uwagę kilka czynników charakterystycznych dla podeszłego wieku:
- rozwój patologii chorób wieku starczego
- powolny metabolizm
- siedzący tryb życia i mała ilość ruchu
- zwiększona częstotliwość zaparć
- częste stosowanie leków niekorelujących z niektórymi składnikami pokarmu
Zasady doboru diety dla osób starszych
Aby uniknąć pojawienia się negatywnych konsekwencji zdrowotnych spowodowanych zmianami związanymi z wiekiem, a także zachować pogodę ducha u osób starszych, należy dostosować się do kilku ważnych prawideł właściwego żywienia.
- Konieczne jest wzbogacenie i urozmaicenie diety. Codzienna dieta dla seniora powinno składać się owoców i warzyw, zawierać rośliny strączkowe i zboża, nabiał, ryby, płatki zbożowe, jajka, zdrowe mięso i orzechy.
- Osobom starszym zaleca się odpowiednie dobranie kaloryczności diety. Przy żywieniu seniora istotne jest liczenie kalorii w ciągu każdego dnia. Pozwoli to uniknąć przejadania się, które negatywnie wpływa na funkcjonowanie organizmu. W wieku powyżej 60 lat optymalne, dzienne zapotrzebowanie na energię waha się w granicach 2100-2350 kcal. Po 80 roku życia, liczba ta zmniejsza się do 1800-2000 kcal.
- Dieta, jako profilaktyka miażdżycy. Do najczęstszych chorób, które rozwijają się wraz z wiekiem, należy miażdżyca naczyń. Ważne jest, aby zminimalizować ryzyko powstawania blaszek miażdżycowych poprzez ograniczenie spożycia tłuszczu zwierzęcego, na korzyść ryb.
- Regularne posiłki, małe porcje to podstawa diety seniora. W starszym wieku wskazane jest przyjmowanie posiłków w małych porcjach, ale za to 4-6 razy w ciągu dnia. Czas pomiędzy ostatnim, dużym posiłkiem a snem, powinien wynosić 3-4 godzin. Jest to ważne w czasie, gdy mamy do czynienia z powolnym metabolizmem. Odpowiednia przerwa zapobiega nadmiernemu tworzeniu gazów, zgadze i problemom z zasypaniem. W wyeliminowywaniu tego typu przypadłości doskonale sprawdza się dieta pudełkowa.
- Dieta lekkostrawna jest koniecznością. Przy opracowywaniu diety dla seniora należy uwzględniać lekkostrawne odmiany produktów, które przynoszą korzystny wpływ na regulacje funkcji przewodu pokarmowego.
- Kompatybilność diety z lekami jest konieczna, dlatego w trakcie wizyty u lekarza najlepiej jest skonsultować połączenie leków z określonymi rodzajami pokarmów. Leki często ograniczają apetyt.
- Stan uzębienia jest częstym problemem wśród osób starszych. Jeśli występują trudności z gryzieniem, zalecane są dania miksowane, drobno krojone, ale bardziej bogate w składniki odżywcze dla seniorów.
Styl życia seniorów ma wpływ na dietę
Właściwie zbilansowane posiłki są kluczem do zachowania zdrowia w jesieni życia. Jeżeli połączymy to ze zdrowym stylem życia w postaci wysypiania się, aktywności fizycznej i umysłowej, przestrzegania norm sanitarnych czy unikania stresu, senior ma szanse na dłuższe życie w zadowalającej kondycji. W chwili kiedy emeryt kontynuuje pracę lub jest bardzo aktywny fizycznie, wzrasta wówczas zapotrzebowanie na energię. Przy wzmożonym tempie warto zastanowić się, czy catering dietetyczny nie byłby dobrym rozwiązaniem, na zredukowania obowiązków i usystematyzowanie posiłków aktywnego emeryta. Dzienna zawartość kaloryczna powinna być ściśle dopasowana do zużycia energii w ciągu dnia. Odmiennym przypadkiem jest dieta dla osób starszych obłożnie chorych. Podczas komponowania menu dla pacjentów przykutych do łóżka konieczne jest uwzględnienie chorób i cech organizmu. W tym miejscu warto skorzystać z porady wykwalifikowanego dietetyka.
Należy także pamiętać, że procesy starcze ulegają przyspieszeniu z powodu używek, alkoholu, niskiej jakości produktów spożywczych używanych przez seniorów i braku profilaktyki. Oprócz tego należy pamiętać, że proces starzenia jest bardzo wrażliwy na nadmiar kalorii, który prowadzi nie tylko do otyłości, ale także do takich chorób i zaburzeń, jak cukrzyca, nadciśnienie, miażdżyca, kamica moczowa, dna moczanowa i kamica żółciowa. Ograniczenie wielkości posiłków i zbilansowanie spożywanych posiłków zdecydowanie poprawi kondycję starszej osoby.
Podsumowanie
Dieta dla starszych powinna brać pod uwagę indywidualne potrzeby oraz preferencje żywieniowe, a także szczegółowy stan zdrowia seniora. W diecie ważne jest nie tylko prawidłowe dobieranie zdrowych produktów, ale także prawidłowe ich przygotowanie, zachowujących wartości odżywcze.